‘Een Verre Reis als Territorium’, 2001 – 2003, 15 schilderijen in koffer. collectie AEGON NV, Den Haag
‘Dwalen in herinnering’, zou de roman van Ronald Ruseler kunnen heten. In deze roman vormen zijn tekeningen en schilderijen afzonderlijke hoofdstukken die samen het verhaal vertellen van de reizen die Ruseler sinds 1977 maakt. Imaginaire maar ook echte reizen. Momenten, flarden van herinneringen aan een land, vertaalt hij in kleurrijke schilderijen van klein en groot formaat. “Ik dwaal vooral in mijn herinnering dan dat ik het landschap feitelijk reproduceer.”
Voor de tentoonstelling Oase, open velden, alle plaatsen bij SBK Oosterhout zijn ondermeer schilderijen en tekeningen te zien die Ruseler van zijn reizen maakte.
Ronald Ruseler voelt zich een moderne romanticus. Hij is behept met dezelfde rusteloosheid, dezelfde melancholie en heeft een immense behoefte de wereld te verkennen. “Mijn werk wordt gevoed door heimwee. Je hoeft me maar weg te sturen en ik ben blij. Zoals Goethe naar Italië ging om de klassieke oudheid te bestuderen, zo reis ik de wereld af. Uit nieuwsgierigheid en uit rusteloosheid.”
Het keerpunt in zijn creatieve carrière ligt in 1977. “Wat ik voor die tijd maakte beschouw ik als prehistorie, als warmlopen, ik was nog niet volwassen.”
In 1977 begon hij aan zijn grote roman: ‘De imaginaire reis’. Een verhaal over reizen en persoonlijke belevenissen. Alle werken die hij sindsdien maakt, staan in relatie tot elkaar. Zelf noemt hij dit zijn ‘reconstructie van het territorium’.
Ronald Ruseler heeft geen vaste stijl. Hij schildert en tekent afwisselend figuratief en abstract. “Ik vind dit passen in wat de schilderkunst in de 20ste eeuw heeft voortgebracht.” Hij bereisde vele landen. Terug in zijn atelier in IJmuiden, geeft hij zijn herinneringen gestalte. Met kleuren en symbolen verwijst hij naar de plaatsen waar hij eens was. “Ik probeer in mijn schilderijen een poëtische stemming op te roepen.” Met olieverf, acryl, cement, lood, hout, ceramiek en foto’s geeft hij zijn wereld vorm. Ieder schilderij ontstaat vanuit een concrete aanleiding. In het schilderij El Paso no XII: Todos los Nombres brengt hij zijn herinneringen aan Latijns-Amerika tot uitdrukking. Met gekleurde schematische vakken gevuld met tekst, brengt hij zijn impressies in beeld. De kleur lila, linksboven, verwijst naar de Galapagos eilanden. De aardekleur, rechtsonder is een herinnering aan de woestijn van Peru. Rechtsboven gebruikte hij de oranje en blauwe kleur van de vlag van de vroegere Inca Indianen. En zo schuilt achter ieder schilderij een verhaal. “Er zit een ervaring achter, een sentiment.” Hij geeft zijn schilderijen altijd titels. Een verre reis, Dal, Oase, Bos of Zee geven aan waar het schilderij over gaat. Want geen enkel schilderij van Ronald Ruseler staat op zichzelf.
Het mooiste landschap trof hij aan in IJsland. “Twee aardplaten komen in dit land samen. Hierdoor is over het hele land een scheur zichtbaar. Een strook aarde die helemaal is opengereten en waarin brandende lava smeult, als een open wond.”
De Bomen – Het Bos, 2001 papier, potlood,krijt, gouacheverf getekend, geknipt, geplakt – 43,5 x 88,5 cm collectie Frans Halsmuseum, Haarlem
Van de storm die een aantal jaren geleden over Oost Frankrijk raasde, maakte hij de serie
Bomen. Hij schilderde herkenbare omgewaaide stammen, maar maakte er ook abstracte composities van.
Voor de serie Open veld zijn niet alleen de kunstwerken op zich van belang maar ook de manier waarop ze in een ritmisch patroon, volgens een natuurlijke samenhang, aan de wand zijn opgehangen. “Ik doe dit associatief, zodat het voor mij emotioneel klopt. Wanneer er een schilderij uit zo’n veld wordt verkocht, is het veld verstoord. En berg ik de kunstwerken op. Alleen een foto van de oorspronkelijke samenstelling en ordening van deze schilderijen, herinnert aan het officiële kunstwerk.”
De Kofferserie ontstond vanuit zijn behoefte zijn kunst te willen duiden. “Ik hing mijn atelier vol met schilderijen om een goed beeld te krijgen waar mijn werk nu over ging. Toen kwam ik op het idee om de schilderijen, per onderwerp, in een koffer te doen. Zo kreeg ik een overzicht.” De koffers bevatten uiteenlopende onderwerpen. Van schilderijen van de dagen van de week, tot schilderijen van de maanden van het jaar, windrichtingen, de vier elementen of heilige plaatsen.
De reis van Ronald Ruseler over de wereld, die begon in westwaartse richting, is nog niet ten einde. De wereld zal hem blijven inspireren. Zijn ‘reconstructie van het territorium’ zal voortgaan tot hij de hele wereld in zijn schilderijen heeft samengevat.
Sandrine van Noort 2004
tekst SBK Oosterhout
