“Wat leuk, loop hier dus al meer dan dertig jaar langs”, “Ik vraag me al jaren af van wie die schilderingen zijn” en “de Haarlemse Guernica”. Zomaar een paar reacties op de serie foto’s die de Haarlemse beeldend kunstenaar Ronald Ruseler onlangs op Facebook zette van de schildering op de gymzaal achter de centrale bibliotheek, op de hoek Doelenplein/Ged. Voldersgracht.
De schildering kreeg bij de onthulling door zanger Robert Long de geverfde finishing touch met de woorden: “Amnesty International 1985”. Die tekst is echter verdwenen. En dan blijft het zoals bij meer beelden en schilderingen op straat in Haarlem helaas gissen naar de maker(s) en de oorsprong. Dan hier maar een stukje wordingsgeschiedenis.
Ontstaan
Daarvoor moeten we terug naar 1984, als Ruseler een reis naar Mexico maakt. Hij maakt daar onder andere kennis met het werk van Diego Rivera en diens vrouw Frida Kahlo. Marxisten in wier werk de sociale en culturele tegenstellingen steeds terugkerende motieven waren, aldus Ruseler in een artikel geschreven bij de tentoonstelling ‘Reiskoorts – bij Nederlandse kunstenaars sinds 1850’ in De Hallen/Frans Halsmuseum (2016).
Rivera behoorde tot de zogenoemde ‘muralisten’, de makers van muurschilderingen. Ruseler in zijn artikel van 2016: “In navolging van Europese kerkelijke kunst is in Latijns-Amerika de traditie ontstaan om via muurschilderingen de arme ongeletterden een boodschap mee te geven”. (….) “Wat mij trof was hun ideaal om via muurschilderingen het Mexicaanse volk bewust te maken van zijn eigen geschiedenis, de koloniale uitbuiting en de onderdrukking door de heersende klasse.”
Haarlem
Een jaar later maakte hij op verzoek van de Haarlemse afdeling van Amnesty International deze muurschildering, in één week tijd, samen met de Haarlemse kunstenaars Erik Prins en Jan Willem Post en de Chileense ‘Gaby’. Gaby was vijftien jaar toen hij opgepakt werd en de jongste politieke gevangene waar Amnesty International zich voor inspande. Met zijn schildering in Haarlem toonde hij zijn dankbaarheid.
Gaby’s aandeel in de muurschildering was een figuur in de stijl van het Chileense kunstenaarscollectief Brigada Ramona Parra. De Brigada maakte vanaf circa 1940 geëngageerde muurschilderingen in Chili tijdens de regering van Allende (1970-1973) en ging ondergronds voort tijdens de dictatuur van Pinochet.
Actueel
Ruseler wordt anno 2020 nog altijd door heimwee aan zijn reis naar Latijns-Amerika vervuld als hij langs de schildering loopt: “Het werk bestaat nog steeds en is immer in redelijke staat na al die jaren. Aan betekenis heeft het evenwel niet verloren.”
Tekst: Inge Crul – voor Binnenblad, Haarlem
Bron: http://ronaldruseler.nl/wp-tekst/reiskoorts-mexico-1984/
Foto’s: Ronald Ruseler
