Kunstenaarsinitiatief de-Passages maakt al bijna 20 jaar tentoonstellingen. Het is een fluïde gezelschap bestaande uit Frans Boomsma, Margreet Bouman, Ronald Ruseler, C.A. Wertheim als kerngroep.
Het initiatief komt voort uit een combinatie van mentaliteit, ambitie en gezond verzet tegen onverschilligheid. Door veranderde verhoudingen in de kunstwereld is de kunstenaar van nu uit noodzaak een zwerver geworden. De afgelopen tijd is er in Nederland, bijna ongemerkt, een ijzige, politieke wind opgestoken die voor de kunst verkeerd dreigt uit te pakken. Dat onverschilligheid en politiek cynisme verkillend werken is geen nieuw fenomeen, maar ze zijn funest voor kunst die niet onbelemmerd meer de kunst kan zijn die het zou moeten zijn; autonoom en soeverein.
Steeds kleinere arena
Er is gaandeweg een kloof ontstaan tussen musea, kunstinstellingen, galeries, verzamelaars en het publiek ten opzichte van scheppende kunstenaars. Kunstenaars dreigen uit hun onafhankelijke positie weg te glijden ten opzichte van het totale speelveld aan instellingen. Daar vecht men elkaar de tent uit om zelf het hoofd financieel boven water te houden en voor de scheppende kunst is de publieke arena alleen maar kleiner en kleiner geworden. Je kunt je er bij neerleggen, maar je kunt ook proberen om een constructief antwoord te formuleren. In de loop der jaren is de-Passages zich gaan ontwikkelen tot een nomadisch kunstenaarsinitiatief en gaandeweg is er een ideëel project ontstaan dat vruchtbaar, energie losmaakt.
Voeten in de klei
Na enkele pilots, bleek het mogelijk om naast ieders persoonlijke carrière, met onregelmatige regelmaat zelf tentoonstellingen te maken, zonder dat ongeschreven wetten over hiërarchie een rol zouden spelen.
Met de voeten in de klei, kleinschalig, vrijwel zonder financiële middelen en van onderop, maakt de-Passages tentoonstellingen die elkaar associatief en inhoudelijk aanvullen.
Dat heeft ook altijd voor de locaties gegolden. Plaats en tijd zijn ondergeschikt aan het belang en de noodzaak een podium te scheppen. Of het nu een keuken, een kamer, een kantoor, een atelier, een galerie, kunstinstelling of museum is, maakt niet uit. Kunst voelt zich thuis op alle podia, zolang het niet ingeperkt wordt en zolang het zelf de noodzaak en relevantie van tentoonstellingen kan blijven bepalen. Dit schept inhoudelijke en artistieke mogelijkheden, omdat er in de breedte ruimte voor de kunst gecreëerd wordt, want door ruim te denken dienen zich vanzelf nieuwe mogelijkheden aan.
Grensgebieden
Op dit moment is het kunstaarsinitiatief de-Passages in het Centrum Beeldende Kunst Emmen neergestreken. CBK-Emmen is al meer dan veertig jaar dé professionele aanbieder van beeldende kunst en vormgeving voor Emmen en de wijde omtrek. Sinds 2010 is het CBK Emmen gevestigd in De Fabriek, een goed geoutilleerde locatie met uitzonderlijk mooie, museale zalen. Dat inspireerde de samenstellers met medewerking van het CBK-Emmen om werelden of deelgebieden voor deze tentoonstelling uit te werken. De titel Grensgebieden verwijst naar de geografische ligging van Emmen en als inspiratiebron gold ook het superieur gelegen kunstwerk Broken Circle and Spiral Hill (1971) van de Amerikaanse kunstenaar Robert Smithson. Smithson heeft in Emmen een cirkelvormig werk gemaakt dat deels op land en deels in het water van een zandgroeve ligt. Het werk bestaat als het ware uit twee delen. Het ene deel is uitgegraven en het gedeelte is in het water opgehoogd. Toch ervaren wij zijn werk als één natuurlijk geheel.
Binnen en buiten
De bezoeker betreedt de expositie óók die uit twee delen is opgebouwd; een Binnenwereld en een Buitenwereld. De twee verschillende deelgebieden verwijzen enerzijds naar elkaar, maar ook naar de plaats waar de tentoonstelling op dit moment haar onderdak vindt. Via een Binnenwereld die ogenschijnlijk een gesloten universum lijkt, reflecteert de kunstenaar over het eigen bestaan in verhouding tot het andere. In de Buitenwereld beziet de kunstenaar de natuur, de samenleving en legt historische verbanden. En op dàt punt komen die twee werelden samen.
De Stad als pamflet
In de grote zaal is als centraal ontmoetingspunt een Stad gebouwd van kunstwerken, waar vrijwel alle deelnemende kunstenaars in zijn opgenomen.
De stad is traditioneel gezien een organisch geheel. Een sociale, economische ontmoetingsplek, die mensen dwingt zich, in al haar diversiteit, tot elkaar te verhouden. In die stad is altijd gewoel, gekrioel en gedoe. De stad kan ook een ideaalbeeld zijn en modernistisch geordend met veel stilte, rust en schematische indeling. Daar zoekt de kunstenaar ver van chaos en ordeloosheid naar harmonie. De stad in het CBK- Emmen is een pamflet over menselijkheid, dynamiek en psychologische verhoudingen.
Deelnemende kunstenaars
In samenwerking met het CBK-Emmen zijn installaties, beelden, foto’s, video’s, werken op papier en schilderijen te zien van:
Anne van As, Heike Kati Barath (D), Kees Bierman, Frans Boomsma, Margreet Bouman, Rob Bouwman, Eelco Brand, Cristóbal Cea (Chili), Aaron van Erp, Frank Halmans, Lidy Jacobs, Nour-Eddine Jarram, Dirk Kome, Pieter Kusters, Fons van Laar, Keetje Mans, Pieter W Postma, Ronald Ruseler, Lydia Schouten, Erik Sep, Gé-Karel van der Sterren, Eveline Visser, Witte Wartena, C.A. Wertheim en Mirjam de Zeeuw.
Grensgebieden was t/m 26 november 2017 te zien in CBK-Emmen.
Geschreven voor Kunstmagazine Palet No 391
www.de-passages.com
www.cbkemmen.nl
de-Passages wordt ondersteund door het Mondriaan Fonds.
Bronnen:
-CBK-Emmen
-Tineke Rijnders – Het kunstwerk wacht stilzwijgend op antwoord.
(tekst geschreven voor de tentoonstelling: Jouw sores, Mijn sores – Amsterdam http://www.de-passages.com/vorige-tentoonstellingen/delta-lloyd-amsterdam/het-kunstwerk-wacht-stilzwijgend-op-antwoord/)
