CASTELLVM AQVAE, Bloemendaal – zaterdag 24 september 2011
Bert Sliggers opent de tentoonstelling, foto: helmuth van galen
Expositie – Lege hemel, witte bloesem: de grootte van het gebied
Ronald Ruseler is een groot kunstenaar. Hij is misschien wel twee meter. Ik kijk tegen hem op. Hij heeft een lieve stem, lichtvoetig. Je luistert graag naar hem. Hij zou zo maar voor de klas kunnen staan. Dat doet hij dan ook. Die kinderen boffen maar, dacht ik toen ik hem een keer met zijn pupillen in Teylers Museum zag lopen. Hij kan niet alleen vertellen, hij heeft ook wat te vertellen. Dat doet hij al heel lang als kunstenaar.
In die hoedanigheid ontving hij mij laatst op zijn atelier in een voormalige school aan de Linschotenstraat. Verwarrend die gangen met afgedankte kunst , veel kratten en dozen. De hoge ramen van het klaslokaal waren afgeplakt met lakens, waar door een zacht wit licht naar binnen kwam, waardoor je niet meer wist hoe laat het was. Mijn eerste gedachte was: wat maakt die man een kleine dingetjes, bijna verloren op een plek waar vroeger het bord hing. De spatten op de muur gingen vlekkeloos over in de gestolde resten verf op vloer. Het viel nauwelijks op omdat de rest zo netjes was. Een vrouwenhand of toch de kunstenaar zelf? Een bank met kussens voor de rust, de inspiratie, de kwelling en misschien het uiltje. Een bureau met een opengeslagen agenda, een dagboek bleek later; een prettig handschrift. Een beeldscherm waarop als diashow gekleurde landschappen van reizen voorbijkwamen. Deze morgen was het Canada, of was het Alaska, met repen sneeuw en smeltwater, eindmorenes, een brokkelige kust. Toen ik er over begon, begon hij enthousiast te vertellen. Dat apparaat zette hij iedere morgen als eerste aan. Zo houd je je geheugen wel aan de praat: de rand van een oerwoud, een moessonregen, mist om een berg, de hitte van een woestijn.
En terwijl het water steeg dronken wij koffie. Er was nog een keukentje en zelfs een toilet. Die leraar bofte vroeger maar. In het voorportaal kwam ik Margreet tegen, die hing daar in zelfportretjes. Gek dacht ik opeens, in Ronalds werk ontbreekt de mens ten enenmale. We klommen de trap op naar boven; dat had Sjoerd Buisman nog eens gebouwd. Er hing spannend oud werk en er lagen boeken. En opeens stond hij daar. Die reusachtige koffer op schragen, als was het een doodskist. Het deksel was gelicht, de kunst lag voor het grijpen en weer die kleine schilderijtjes ter grootte van Ronalds hand. Het leek een enorme monsterkoffer of Ronald een vertegenwoordiger was in reizen en landschappen, in dromen en gedachten, in ideeën en beelden. We namen ze uit en plaatsten ze terug. Glad waren ze, soms scherp van de verf, gebeeldhouwd, gestolde klodders. Dit was Ronalds universum, zijn leven in verf. Daar heeft hij dus geen portretten voor nodig, wel zee en zand, soms ook woorden. Daar waar beelden te kort schieten. Dat moet je maar durven als kunstenaar, denk ik dan.
CASTELLVM AQVAE, Bloemendaal – expositieruimte van Corry & Harry Swaak
Wat ook zo bijzonder aan de koffer is, is dat zijn werk er helemaal in past. Dat zegt natuurlijk iets over bescheidenheid, maar ook dat de kist de essentie bevat. Dat is het mooie van modellen. Of de werkelijkheid is zo klein dat je het moet vergroten, of zo groot dat je het moet kunnen hanteren, dus moet het klein. Daarmee komt Ronalds wereld wel binnen handbereik.
Dat was jaren geleden ook de titel van een tentoonstelling in het Amsterdams Historisch Museum: de wereld binnen handbereik, over rariteitenkabinetten die in schelpen en stenen, vlinders en vogels, rieten rokjes en maskers het universum, toen Gods universum, vertegenwoordigden. Die voorwerpen stonden en staan voor diepe zeeën, hoge bergen, hete woestijnen en regenwouden. Wat fijn dat Ronald dat vandaag aan ons wil laten zien, te beginnen met een lege hemel en daar wat witte bloesem. Dit is zo’n beetje de grootte van zijn gebied.
Bert Sliggers – wetenschapshistoricus & oud-conservator van Teylers Museum, Haarlem
CASTELLVM AQVAE, Bloemendaal