Arbeitseinsatz
De oproep voor de Arbeidsinzet – Arbeitseinsatz – voor mannen tussen 18 en 35 jaar in Nederland werd op 7 mei 1943 geproclameerd. De mannen werden gedwongen om in Duitsland te werken. Daar was in de meeste gevallen weinig animo voor. Chris wilde het liefst schilderen en tekenen, want dat kon hij goed en dat deed hij graag. Voor werk in Duitsland had hij geen belangstelling en een leven in de kunst werd door zijn omgeving afgeraden. In de kunst viel geen droog brood te verdienen.
De broer van zijn vader Oom Henk, eigenaar van een chique herenmodezaak te Schiedam, had veel connecties. Een van die connecties was diens vriend de heer Keller. Die vond dat Chris moest proberen om werk te krijgen in de werkplaats van de Spoorwegen te Haarlem. Bij de NS zou hij vrijstelling krijgen van deportatie naar Duitsland. Dhr. Keller stelde een brief op, die Chris overschreef en verstuurde. Hij werd aangenomen. Vanaf dat moment was hij gevrijwaard van gedwongen tewerkstelling. Hij kon in aanvang te Haarlem bij zijn de broer van zijn vader, oom Chris, op kamers en daar is hij altijd dankbaar voor geweest.
De rechte rug van dhr Keller
Dhr Keller woonde in Vlaardingen. Hij was een lange, statige man die kaarsrecht liep. Omdat hij zo lang was wilde diens vader niet dat hij krom ging lopen. Daarom moest hij als jonge man op de dijk met zijn broer oefenen met een stok tussen de armen om een rechte rug te behouden. Onder supervisie van hun vader liepen ze iedere week over de dijk van Vlaardingen.
Keller woonde op stand in een mooie burgermanswoning aan de Rijkstraatweg in Haarlem-Noord. Met zijn vrouw kwam hij soms bij ons op bezoek en wij bij hen. Hun huwelijk was geen officieel huwelijk, omdat de eerste vrouw van Keller nooit officieel heeft willen scheiden om hem dwars te zitten. Door hun wetteloos samenwonen heeft het stel veel geld moeten sparen voor als er iets met hen zou gebeuren en om financiële moeilijkheden te voorkomen voor het geval dat. Toen de ex overleed openden dhr Keller en zijn vrouw een fles champagne, toostten op hun geluk. Daarna trad het stel meteen in het huwelijk. Als kind vond ik het aardige mensen.
In de werkplaats van de Spoorwegen Haarlem
Mijn vader volgde avondcursussen lassen op de Ambachtschool in IJmuiden, tegenover het huidige Vellesan College waar ik 41 jaar heb lesgegeven en deed de avond-MTS in Amsterdam.
De kwaliteiten van mijn vader werden ontdekt doordat hij moeiteloos berekeningen kon maken die de zoon van zijn baas op cursussen op moest lossen. Mijn vader mocht de cursussen daardoor ook volgen.
Zijn baas van de werkplaats vroeg:
‘Zeg Chris, mijn zoon heeft moeite met Algebra. Kun jij dat maken? Je mag niet weg voor ik terug ben.’
Mijn vader:
‘Ik was heel snel klaar en daar zat ik zeg, in zijn kantoor en de jongens vroegen wat ik er deed… toen ik daar wachtte dacht ik even – nu ben ik even de baas.
De som die ik gemaakt had was goed. Toen zei de baas dat ik door kon leren op de Avondschool. Ja die baas heeft mij verder gebracht. Daarom leerde ik, niet veel later, aan de Avond-MTS in Amsterdam en was pas om 12 uur ’s nachts thuis.
De Tekenkamer
Later kon hij terecht op het kantoor van de werkplaats. Zijn baas was de heer Crop, die mijn vader de hand boven het hoofd hield, omdat hij tevreden over hem was. Mijn vader maakte promotie en moest Crop werk uit handen nemen omdat rekenwerk en goed tekenen bij hem in goede handen was. Zo won hij zijn vertrouwen.
Hij mocht een uur eerder komen en gebruik maken van de faciliteit die de Tekenkamer hem bood. Zo heeft hij zich in de tijd van zijn baas diploma’s kunnen verwerven, waardoor hij uiteindelijk technisch tekenaar werd. Hij was goed in het maken van berekeningen en werd een echte vakman.
‘Van Crop mocht ik van 7 uur tot kwart over acht op zijn kantoor mijn huiswerk maken. Tot de anderen kwamen. Het was mooi dat ik op zijn kantoor mijn huiswerk mocht maken. Allemaal in de tijd van de baas.’
De carrière van mijn vader begon met avondcursussen lassen op de Ambachtschool te IJmuiden, tegenover het Vellesan College waar ik 41 jaar heb lesgegeven. Daarna volgde hij de avond-MTS in Amsterdam en ronde als HBO-er zijn loopbaan af.
Mijn vader heeft een mooie carrière opgebouwd bij de Nederlandse Spoorwegen. Op het hoofdkantoor in Utrecht werd die voltooid. Hij was 63 toen hij met pensioen ging.
