Tekst: Karin van Bodegom, Foto’s: Ronald Ruseler
– Palet 360, 2012
‘De Imaginaire Reis van Ronald Ruseler: Met kleuren en symbolen verwijs ik naar de plaatsen waar ik eens was’
Zijn schilderijen en tekeningen vormen het verhaal van de reizen die hij sinds 1977 maakte. Het zijn imaginaire, maar ook echte reizen. Momenten, flarden van herinneringen aan een land worden vertaald in kleurrijke schilderijen van klein en groot formaat. Was Ronald Ruseler schrijver, dan zou zijn roman ‘Dwalen in herinnering’, kunnen heten. Als romanticus schildert Ronald vanuit een bepaald levensgevoel, maar het werk heeft ook conceptuele kanten. Het is een soort raamvertelling. Binnen dat kader zijn er processen gaande die zichzelf aansturen, maar er is wel sprake van één gedachte.
Ronald: ‘Voor mij zijn alle artistieke herinneringen uit het verleden mijn schilderkunstig archief en zij geven mede richting aan de toekomst. Ik ben in veel landen geweest. Eenmaal weer terug in mijn atelier geef ik de herinneringen, de impressies, daaraan gestalte. Met kleuren en symbolen verwijs ik naar de plaatsen waar ik was.’
Als ik naar je werk kijk, dan komen er geen mensen in voor. het is meer een verzameling herinneringen aan situaties, want er komt meer natuur in voor dan personages.
‘Ja dat is waar, het is wel zo dat ik vrij veel invalshoeken heb. Het kan soms ook over geschiedkundige dingen gaan. Daar ben ik ook erg in geïnteresseerd. Maar er zijn inderdaad elementen die sterk betrekking hebben op de natuur of plekken met een bijzondere betekenis. De laatste jaren werkte ik aan ‘oerwoudcollages’, ‘De Selva’s’ (Spaans voor ‘woud’, ‘bos’, red.). Deze geven je het idee naar oerwoudplanten te kijken, maar het zijn in feite abstracte vlekken opgedroogde verf. Andere schilderijen doen nog abstracter aan, zodat het op een soort fundamenteel schilderen gaat lijken. Het kleurgebruik is dan wel ontleend aan mijn reizen in Zuid Amerika, maar er staan soms ook teksten of namen op met verwijzingen naar plaatsen.
In mijn oeuvre onderzoek ik eigenlijk de geschiedenis en de plaats die de mens inneemt in de natuur. Een gezang van de Omaha-indianen gebruik ik sinds jaar en dag als leidraad voor mijn werk. Het geeft de nietigheid van ons, mensen, aan.’
Zie je reizen als werk?
‘Nou, als ik het reizen als werk zie, is het schilderen precies zoals het reizen. Het is onderdeel van mijn fantasie, mijn wereld en mijn werk. Maar het is niet zwaar, maar plezierig. Ik heb er ook nooit een hekel aan urenlang in een auto te zitten of in een vliegtuig. Het echte werk begint als ik terug ben. Ik ga naar landen en plaatsen waar ik altijd al graag naar toe wilde en ik reis steeds westwaarts van Zuid Amerika naar Japan en vervolgens naar Australië. Als in een jongensboek.’
Behalve uit schilderen en tekenen bestaat je werk ook uit installaties, foto’s, films en ‘koffers’.
‘Ik vind het wel fijn in een land geweest te zijn en die suggestie en herinnering te gebruiken. Ik maak dan foto’s en soms geluidsopnames die ik dan in mijn atelier afdraai. In mijn schetsboekje dat ik altijd bij mij heb, maak ik korte schetsen maar ook notities over plaatsen waar ik geweest ben. Die verwerk ik dan later in schilderijen waardoor er in woorden een soort landschap ontstaat. Een soort letterschilderijen. De hele abstracte schilderijen gaan meer over een sfeer. Het gevaarlijke of desolate van het landschap vertaalt zich dan in kleur of het pasteuze van de verf. Heel dichterlijk ook.’
Hoe is het idee van een imaginaire reis ontstaan?
‘Ik maak graag verre reizen, maar ook graag een fietstocht in de buurt. Op een gegeven moment kwam ik erachter dat ik eigenlijk een reis om de wereld aan het maken ben. Dat hele reizen kreeg van mij de naam: ‘Imaginaire reis’. Ontstaan vanuit het idee dat je als klein jongetje zeerover wordt of op avontuur gaat. Er zit veel fantasie bij. Je kunt niet overal komen en de héle wereld bereizen, vandaar het idee van de ‘‘imaginaire reis’’.
’ Je voelt je vooral schilder.’
‘Ik houd van de verf en de materie.’ Heeft je werk een eigen stijl? Ja zeker, mijn stijl is dat ik mij niet opsluit in een methode, maar zo breed mogelijk wil kunnen werken. Ik schilder en teken afwisselend figuratief of abstract. Al naar gelang de noodzaak. Ik vind dit passen in wat de schilderkunst tot nu toe heeft voortgebracht. Ik werk niet seriematig. Mijn stijl is eigenlijk dat ik iedere keer weer, net als met reizen, mijn blikveld probeer te verruimen.’